درمان بیماری های مهم عصبی کودکان شامل دو بیمار مبتلا به فلج مغزی
چکیده
فلج مغزی یکی از دلایل اصلی معلولیت کودکان است. تاثیرات ترکیب درمان بیورزونانس (BRT) با برنامههای توانبخشی در درمان فلج مغزی دو بیمار در این پژوهش نشان داده شدهاند. ارزیابی اثربخشی بر اساس میزان پیشرفت حرکتی صورت گرفت. ما دریافتیم که با ترکیب درمان بیورزونانس و برنامههای توانبخشی، نتایج بهتر و محسوستری در درمان فلج مغزی بدست میآیند.
مقدمه
فلج مغزی متداولترین مشکل عصبی-عضلانی در کودکان است. این بیماری شامل یک ضایعه غیرپیشرونده در مغز است که منجر به حرکات و حالت غیرعادی بدن میشود (Roots, 1997) این بیماری دلایل مختلفی دارد که در طی دوره جنینی، در هنگام زایمان و پس از زایمان ایجاد میشوند (Maurer, 2002).
فلج مغزی یک اختلال حرکتی و حالتی بدن است که در اثر یک ضایعه یا جراحت غیر پیشرونده در مغز نابالغ ایجاد میشود. بیماری شامل یک طیف ناهمگن از علایم بالینی همچون تغییر در تونوس ماهیچهای[1]، رفلکسهای تاندونی شدید، رفلکسهای نوزادی و واکنشهای حالتی میشود. ناهنجاریهای عصبی عموما الگوهای حرکتی مشخصی را تولید میکنند که به عنوان مشخصههای بازر فلج مغزی در نظر گرفته میشوند (Matthews and Wilson, 1999).
اپیدمیولوژی
آمارهای موجود متفاوت هستند، اما در حدود 2-3 نوزاد در هر 1000 تولد دچار این مشکل میشوند. حدود 5.2 از هر 1000 نوزاد تا 12 ماهگی از میان میروند و گزارش شده است تا نیمی از این کودکان تا سن 7 سالگی )(Pharoah and Cooke, 1997 جان خود را از دست میدهند.
هدف مطالعه پیشرو نشان دادن میزان اثربخشی ترکیب درمان بیورزونانس با برنامههای توانبخشی برای درمان فلج مغزی است.
مروری بر متون علمی مربوطه
اتیولوژی
دلیل اصلی این مشکل همیشه آسیبدیدگی نورون حرکتی اول است (Maurer, 2002).
فلج مغزی در اثر ضایعه کورتکس حرکتی مغز ایجاد میشد که این ضایعه در طول بارداری، در زمان زایمان و یا در عرض 5 سال اول پس از تولد ایجاد میشود (Dabeny, et al., 1997). دلایل مختلفی برای ایجاد این ضایعه وجود دارند که شامل هیپوکسی مغزی (کمبود اکسیژن)، خونریزی مغزی، عفونت یا سندرومهای ژنتیکی (Dabeny, et al., 1997) میشوند. دوقلوها شانس بیشتری برای ابتلا به فلج مغزی دارند. این شانس افزایش یافته ابتلا به فلج مغزی در این کودکان، احتمالا با سن بارداری و عقبماندگی رشد درون رحمی مرتبط است (Grether, et al., 1992).
دستهبندی
فلج مغزی بر اساس اندامهایی که درگیر مینماید (مونوپلژی[2] [فلج یک پا یا یک دست]، همیپلژی[3] [ضعف یک طرف بدن یا قسمتی از آن]، دیپلژی[4] [فلج دو سویه] و کوادریپلژی[5] [فلج چهاراندام]) و نوع اختلالات عصبی (اسپاسم، هیپوتونیک، دیستونیک، آتِتوز[6] [حرکتپریشی]، آتاکسی [بینظمی و ضعف ماهیچهای] یا ترکیبی از اینها) که ایجاد مینماید، دستهبندی میشود. علایم بالینی معمولا بر اساس سن بارداری در زمان تولد نوزاد، سن واقعی نوزاد، توزیع ضایعات و بیماریهای زمینهای (Mutch et al., 1992) موجود، متفاوت خواهند بود.
تصویر بالینی
علایم بالینی فلج مغزی:
مشکلات غذادهی، عدم تونایی مکیدن یا بلعیدن، عدم علاقه به غذا خوردن یا غذا خوردن آهسته.
ناهنجاری زل زدن، عدم موفقیت در بیحرکت ماندن در زمان غذا خوردن و لبخند زدن با تاخیر.
ناهنجاریهای تونوسی، به شکل کاهش یا افزایش تونوس.
ناهنجاریهای رفتاری –تحریکپذیری، اضطراب، عدم علاقه به اصوات، علایم دیداری و اختلالات خواب.
رشد دیررس وضعی و توانایی دراز کشیدن، عدم تقارن پیوسته سر و واکنشهای تعادلی بالاتنه.
افزایش عدم تقارن حرکات یا تونوس.
رشد حرکتی دیررس.
اختلالات عصبی مرتبط در فلج مغزی:
مشکلات بینایی
عقبماندگی ذهنی
اختلالات ارتباطی
دیسفاژی[7] (دشواری بلع): دیسفاژی در فلج مغزی ممکن است به دریافت ناکافی آب و کالری بیانجامد که به نوبهخود به سوتغذیه پروتئین و کالری و مشکلات مرتبط با آنها منجر خواهد شد.
جاری شدن آب دهان
ارزیابی
ارزیابی واقعی و درست درمان در طی اولین سال زندگی کودکان مبتلا به فلج مغزی دشوار است (Aebi, 1976) .
بالغ شدن ادامه دار دستگاه عصبی مرکزی و رشد کودک بدون شک باید در ارزیابی هر نتیجهای مد نظر قرار گیرند2001) (Patrik et al.,. ارزیابی کودکان مبتلا به فلج مغزی عموما شامل موارد زیر میشود:
1. ارزیابی پزشکی
2. ارزیابی جسمی
ارزیابی جسمی خود شامل این موارد میشود:
الف. ارزیابی تونوس وضعی
ب. آزمودن رفلکس
پ. ارزیابی عضلانی –اسکلتی
د. مهارتهای سازگاری و حرکات دقیق
آزمونهای غربالگری: بسیاری از پزشکان بالینی از تستهای غربالگری رسمی برای تشخیص مشکلات رفتاری یا رشدی استفاده میکنند. متداولترین تست، آزمون غربالگری تکاملی دنور[8] (DDST) است. این آزمون توسط فرکانبورگ و دوودز[9] (1973) طراحی شده است و در سطح گستردهای برای غربالگری رشد تاخیری بکار گرفته میشود. صد و پنج آیتم موجود در DDST به شکل ویژه و از میان آزمونهای تکاملی که از قبل وجود داشتند برای سادگی استفاده و تفسیر انتخاب شدهاند. این آزمون رشد و تکامل را در سه زمینه مورد ارزیابی قرار میدهد:
شخصی-اجتماعی: توانایی کودک برای کنارآمدن با مردم و مراقبت از خود.
سازگاری حرکات دقیق: توانایی کودک برای دیدن و استفاده از دستها برای برداشتن اشیا و نقاشی کشیدن.
زبان: توانایی کودک برای شنیدن، پیروی از دستورات و صحبت کردن.
حرکات اصلی: توانایی کودک برای نشستن، راه رفتن و پریدن. سن مورد نظر 1 ماه تا 6 سال است.
[1] میزان سفتی و قوام ماهیچه در حالت استراحت. تونوس ماهیچهای بیانگر انقباض باقیمانده یا سفتی طبیعی در ماهیچه اسکلتی است.
[2] monoplegia
[3] hemiplegia
[4] diplegia
[5] quadriplegia
[6] athetotic
[7] Dysphagia
[8] Denver developmental screening test
[9] Frankenberg and Doods